سوریه به عنوان یکی از حامیان اصلی حماس و میزبان رهبران تبعیدی این گروه، از آغاز حمله اسرائیل به نوار غزه، در مجموع بی‌سر و صدا در مقابل این بحران ظاهر شده است

ارتش اسرائیل اعلام کرده که از مرز سوریه به روی سربازان این کشور در بلندی‌های جولان تیراندازی شده است. در این تیراندازی به کسی آسیب نرسیده، اما خودرو متعلق به سربازان تخریب شده است.

مقام‌های ارتش اسرائیل از نسبت دادن تیراندازی به سربازان سوری خودداری کرده‌اند و گروههای چریکی فلسطینی را مسئول این حادثه دانسته‌اند.

اسرائیل ماجرای این تیراندازی را به نیروهای سازمان ملل مستقر در مرز جولان گزارش کرده و ظاهرا این حادثه در حال فراموشی است بخصوص اینکه سوریه نیز موضعی در این باره اعلام نکرده است.

بلندی‌های جولان از سال 1967 تاکنون در اشغال اسرائیل است و در طول چهل سال گذشته، به ندرت اتفاق افتاده است که از مرز سوریه به سمت اسرائیل گلوله‌ای شلیک شود. از همین رو، ناظران سیاسی، مرز سوریه با اسرائیل را امن‌ترین مرز اسرائیل با همسایگانش می‌دانند.

با این حال، سوریه به خلاف مصر و اردن با اسرائیل پیمان صلح امضا نکرده و از نقطه نظر قانونی در حال جنگ با اسرائیل به سر می‌برد.

از همین رو، هر زمان که اسرائیل درگیر جنگ در یک جبهه عربی می‌شود، احتمال بروز درگیری نظامی با سوریه بر سر بلندی‌های جولان به یکی از نگرانی‌های بین‌المللی تبدیل می‌شود.

حمله گسترده نظامی اسرائیل به نوار غزه که وارد سومین هفته خود شده است نیز، احتمال گشودن جبهه‌ای از مرزهای سوریه علیه اسرائیل برای کاهش فشار بر نوار غزه را در برخی محافل مطبوعاتی مطرح کرده است، اما به نظر نمی‌رسد که سوریه به رغم حمایت قاطعش از حماس، حاضر به رویارویی نظامی با اسرائیل برای نجات این گروه در نوار غزه باشد.

پیش از این، سوری‌ها معمولا به طور غیر مستقیم از خاک لبنان برای اعمال فشار علیه اسرائیل استفاده می‌کردند، اما پس از جنگ 33 روزه اسرائیل و حزب‌الله در سال 2006 که نیروهای بین‌المللی و ارتش لبنان در مرزهای جنوبی این کشور با اسرائیل مستقر شده‌اند، ظاهرا چنین امکانی از سوریه سلب شده است.

سوریه به خلاف ایران، دیگر متحد حماس تبلیغات رسانه‌ای چندانی علیه آن دسته از کشورهای عرب که به همراهی با اسرائیل متهم هستند، به راه نیانداخته است.

گروههای شبه نظامی لبنانی بخصوص حزب‌الله با آنکه همچنان توان نظامی خود را پس از جنگ 33 روزه حفظ کرده‌اند، به نظر می‌رسد بدون درگیر شدن با ارتش و نیروهای بین‌المللی و دامن زن به یک بحران سیاسی داخلی، قادر به حمله به مرزهای اسرائیل نباشند. گویا به همین علت، حزب‌الله لبنان در برابر حمله اسرائیل به نوار غزه، تنها به برپایی تظاهرات و صدور بیانیه‌های شدیداللحن بسنده کرده و حاضر نیست خطرات یک رویارویی تازه با اسرائیل را بپذیرد.

بدین ترتیب، در حالی که اعمال فشار به اسرائیل از طریق لبنان برای سوریه تقریبا ناممکن شده است، دولت بشار اسد فقط از مرزهای کشور خود می‌تواند به اسرائیل فشار نظامی وارد کند، اما این چیزی نیست که آقای اسد بخواهد.

سکوت سوریه

در حقیقت، سوریه به عنوان یکی از حامیان اصلی حماس و میزبان رهبران تبعیدی این گروه، از آغاز حمله اسرائیل به نوار غزه، در مجموع بی‌سر و صدا در مقابل این بحران ظاهر شده و نمی‌خواهد خود را در معرض این بحران قرار دهد.

اعلام تعلیق مذاکرات غیر مستقیم با اسرائیل که عملا هم در جریان نبود، برپایی چند تظاهرات و محکوم کردن حمله به نوار غزه، کل اقدامات رسمی و علنی است که سوریه تاکنون در مقابل حمله اسرائیل به مواضع حماس در نوار غزه در پیش گرفته است.

سوریه حتی به خلاف ایران، دیگر متحد حماس، و نیز به خلاف رویه‌ای که در برابر جنگ 33 روزه لبنان در پیش گرفت، تبلیغات رسانه‌ای چندانی علیه آن دسته از کشورهای عرب که به همراهی با اسرائیل متهم هستند، به راه نینداخته است.

سوری‌ها ظاهرا از این نکته آگاهند که اگر بخواهند دیگر کشورهای عرب را به مقابله با اسرائیل فرا بخوانند، ممکن است فراخوان آنها نتیجه عکس دهد و دیگر کشورهای عرب که خاکشان در اشغال اسرائیل نیست و یا از اشغال آن آزاد شده است، از سوریه بخواهند که خود، وظیفه مقابله با اسرائیل را برای آزاد کردن خاک خود به عهده بگیرد.

در واقع همین نقطه ضعف، سوری‌ها را از ورود پر سر و صدا به بحران غزه باز داشته، ضمن آنکه روابط سرد آنان با مصر و عربستان، عملا سوریه را از ایفای نقش چشمگیر در تلاش‌های جاری دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ در نوار غزه دور کرده است.

با این حال، سوری‌ها به دلیل نفوذ موثر خود بر گروه حماس، قادرند که در نوع پایان دادن به جنگ در نوار غزه نقش بازی کنند، اما ایفای چنین نقشی مستلزم همراهی با مصر برای ترغیب حماس به پذیرش آتش بس نامحدود با اسرائیل و استقرار نیروهای بین‌المللی در مرز نوار غزه با مصر و به معنای دقیق‌تر، چرخش سیاسی سوریه به سمت کشورهای میانه‌رو عرب در خاورمیانه است.

سوریه اما تاکنون نشان نداده است که خواهان ایفای چنین نقشی است. اظهارات خالد مشعل رهبر تبعیدی حماس در دمشق که احتمالا با مشورت مقام‌های سوری و ایرانی صورت گرفته، نشان می‌دهد که سوریه هر چند که علاقمند نیست مانند ایران، بحران نوار غزه را به موضوعی برای تخریب روابط خود با اعراب میانه‌رو و ترسیم سیمایی ستیزه جو از خود در سطح بین‌المللی تبدیل کند، اما مانند ایران می‌کوشد تا رهبران در تبعید حماس را به موضعی سخت در مقابل طرح آتش بس مصر ترغیب کند، بدان امید که توازن قوا در خاورمیانه با جنگ اسرائیل علیه حماس پابرجا بماند.